Garaagarummaan bakka bu'aa qabeenyaa fi daldalaa qabeenyaa gidduu jiru maali?

Irra caalaan kutaalee biyyaa ogeeyyiin gurgurtaa qabeenyaa mootummaa irraa hayyama akka qabaatan gaafatu, kunis ulaagaalee barnootaa fi muuxannoo to’achuu akka danda’anii fi rakkoo fayyadamtootaa furuuf aangoo giddugaleessaa akka qabaataniif. Jechoonni ogeessota qabeenyaa adda baasuuf itti fayyadaman naannoo irraa gara naannootti xiqqoo garaagarummaa qaba. Daldaltoonni akka waliigalaatti gurgurtoota qabeenyaa ykn ergamtoota caalaa barnootaa fi muuxannoo qabaachuu qabu. Namni ati akka idileetti waliin hojjettu bakka bu’aa qabeenyaa ykn gurguraa dha. Gurgurataan hayyama mootummaa qaba, garuu daldalaaf hojjechuu qaba. Tarreefamni hundi maqaa daldalaatiin malee maqaa gurguraatiin kan kaa’amu miti. Daldalaan tokko kallattiin bitattoota manaa fi gurgurtoota waliin hojjechuu danda’a, ykn hojjettoota gurgurtoota ykn ergamtoota isaaf hojjetan qabaachuu danda’a.

Maaliif gurguraa qabeenyaa fayyadamuu qaba?

Gurgurataan qabeenyaa hin sochoone “nama gurgurtaa” qofa utuu hin ta’in. Isaan akka bakka bu’aa keetti bakka kee bu’anii socho’u, gorsaa fi qajeelfama siif kennuu fi hojii tokko hojjechuu – mana bitachuuf ykn gurguruuf si gargaaru. Dhugaa ta’us waan hojjetaniif kaffaltii argatu, ogummaawwan biroo gorsa, qajeelfama kennan, fi tajaajila gurguruu qaban –kan akka Herregaa Mootummaa fi Abbootii Seeraa Mirkanaa’an

Intarneetiin addunyaa odeeffannoo kanaan dura namoota mana bitataniifi gurguraniif hin argamne baneera. Daataan tarreefama gurgurtaaf dhiyaatan irratti argamu yeroo ammaa jechuun ni danda’ama – garuu guutummaatti miti. Yeroon odeeffannoo yeroo ammaa waa’ee waan gurgurame ykn gurgurtaaf jiru barbaaddu jira, karaan sana argachuuf immoo bakka bu’aa tokko qofa.

Yoo mana gurguraa jirta ta’e, Tajaajila Tarreefama Dachaa keessatti galmaa’uudhaan bitoota baay’ee argachuuf carraa argatta. Bakka bu’aan qabeenyaa hayyama qabu kan miseensa MLS naannoo keessanii ta’e qofatu achitti akka tarreeffamtu si gochuu danda’a – kunis booda ofumaan marsariitiiwwan qabeenyaa gurguddoo tokko tokko irratti akka tarreeffamtu si taasisa. Yoo mana bitachaa ykn gurguraa jirtan ta’e, MLS meeshaa bakka bu’aa keessanii isa gaarii dha.

Haa ta'u malee waggoota lamaan darban keessatti gaheen bakka bu'aa jijjiirameera. Yeroo darbe karaan bituu fi gurgurtoonni manaa odeeffannoo argachuu danda’an ergamtoonni qofa ture. Amma ergamtoonni guddachaa jiru. Bituu fi gurgurtoonni manaa har’aa kan yeroo darbee caalaa odeeffannoo baay’ee gaarii waan qabaniif ogummaa fi dandeettiin barbaachisaa ta’aa dhufeera.

Bakka bu’aan qabeenyaa “gurgurtaa” caalaa “qajeelchaa” ta’aa jira — bakka bu’aa dhuunfaa kee mana bitachuu ykn gurguruu keessatti.

Hiriyaa maatii koo kan Riiltor ta'e qaba. Ishee nan jaalladha isheen gargaarti garuu mana koo gurguruuf gatii tokko naaf kenniti baayyee gadi aanaa natti fakkaata. Kanaaf bakka bu'aa biraa bilbilee gatii ani eegeen caalaatti walsimu yaada naaf kenne. Eenyu filadha?

Gatii gabaa mana keessanii irratti Realtors lama lama dabalataan mariisisuu barbaadda ta'a. Tilmaamni irra caalaan isaa dirree kubbaa miilaa tokko keessa ta’uu qaba.

Hiriyaan kee waa’ee gatii mana keetii caalaatti amanamaa ta’uu isaa fi Riyaltarri inni kaan lakkoofsa ol’aanaa siif kenne ta’uu danda’a sababiin isaas dursee akka ati eegdu waan beekuuf. Kunis “Buying a Listing” kan jedhamu yoo ta’u, mata duree barruu marsariitii keenya irratti barreeffamuudha.

Yookiin immoo salphaatti hiriyaan kee michuu gaarii ta’uu danda’a, garuu bakka bu’aa qabeenyaa hangas guddaa miti.

Daldalaa fi hiriyummaa walitti makuun yeroo hunda hiriyummaaf balaa qaba. Karaa biraatiin, hiriyyaan kee dhuguma gaʼumsa kan qabduu fi gorsa ogummaa qabu kan kennitu yoo taʼe, gorsa sana tuffattee bakka buʼaa kan biraa yoo filatte mufachuu dandeessi.

Mana haaromfame naannoo durii ykn mana haaraa naannoo ammayyaa ta'e gidduutti filannoo gochuun qaba. Manni naannoo durii keessa jiru waanan barbaadu hunda jechuun ni danda’ama, baay’ee guddaadha, garuu akka invastimantiitti kamtu baay’ee hiika qaba?

Galmi kee gatii irra deebiin gurguramuu isaatiin mana bitachuu yoo ta’ee fi kan ati naannoo durii keessatti bitachuuf yaaddu gatii naannoo sanaaf dhuma ol aanaa irratti yoo ta’e, filannoo ogummaa qabu ta’uu dhiisuu danda’a. Yoo gatiin warra kaanii wajjin wal fakkaata ykn gadi aanaa ta’e, sana booda rakkoon jiraachuu hin qabu, sababiin isaas gatii baasuun naannoo naannoo wajjin walqabatee ilaalamuu qaba malee mana naannoo biroo wajjin wal bira qabamee ilaalamuu hin qabu (harka caalaa) .

Dabalataan, naannoo gadi bu'aa jiruudha moo warri kaanis waantota sirreessuuf jiru, akka naannoo fooyya'aa jiru ta'uuf? Sababa fooyya’iinsa dhiheenya kanaa irraa kan ka’e hanga “garmalee kaffaltii” hin kaffalletti waliigaltee baay’ee gaarii ta’uu danda’a.

Akkasumas mana akka “manaatti” siif gatii qabuuf akka bitattu yaadadhu, kunis waan biraa ilaaluu qabdudha. Ollaa kam keessatti isin FI maatiin keessan caalaatti mijataa isinitti dhagahama?

Yeroo mana haaraa bitannu, fooyya'iinsa akkamii deemuu qabna? Maaltu gatii guddaa qaba? Lootii sana ni fooyyessinaa? Mana keessaa iskuweer fuutii dabalataa filachuu? Kutaa ciisichaa dabalataa itti dabali?, fi kkf

Waan baay'een maaliif akka mana bitattan irratti hundaa'a. Irra caalaa akka manaatti moo irra caalaa akka invastimantiitti bitachaa jirtuu? Garaagarummaan ni jira.

Irra caalaan isaa fooyya’iinsi ijaartootaaf meeshaalee bu’aa guddaa argamsiisanidha. Isaan kun gatii manaa guddisuuf kan qophaa’an osoo hin taane, mana bitatteen caalaatti akka gammaddan si taasisa.

Yoo mana kee akka invastimantiitti ilaalta ta’e, tiraaktii keessatti isa xiqqaa hanga giddu galeessaatti bitattee fooyya’iinsaaf maallaqa xiqqaa qofa baafta. Yoo bittaa kee akka manaatti ilaalaa jirta ta’e, sana booda fooyya’iinsa qulqullina jireenya kee guddisu filatta.

Seerri tokko yeroo hunda kaarpeeti fi padding fooyyessuudha.